بازار روانكارهاي چين

در سال۲۰۰۵، گزارشی با عنوان فرصت های مناسب در بازار روانکارهای چین منتشر شد. در این گزارش آماری، روانکارهای ویژه خودرو و صنایع هر کدام۴۵ درصد و سایر روانکارها۱۰ درصد کل روانکارهای تولیدشده- که میزان تقریبی آن۴ میلیون و۸۰۰ متریک تن و ارزش اقتصادی آن۵ میلیارد و۹۸۰ میلیون دلار در سال است- را تشکیل می دهند.

صرف نظر از واحدهای تولیدکننده روانکار چینی، در جهان حدود یکهزار و۴۰۰ واحد بلندینگ و یکهزار نوع محصول روانکار وجود دارد و این در حالی است که کشور چین، به تنهایی دارای۴ هزار واحد تولیدکننده با ظرفیتی بیش از۴ هزار نوع محصول روانکار است.

بازار روانکارهای چین تا سال۱۹۹۲ به صورت مرکزی توسط سیاست گذاران دولتی اداره می شد. از آن تاریخ به بعد آزاد سازی آن شروع شد. در سال۲۰۰۰ دولت یک خط فرضی در راستای دیوار بزرگ چین میان کشور ترسیم کرد و بازار روانکار قسمت های شمالی و غربی دیوار چین را به شرکت پتروچاینا (PetroChina) و جنوب و شرق آن را به شرکت سینوپک (Sinopec) واگذار کرد. این تقسیم بندی که به صورت جغرافیایی تعیین شده بود بتدریج جای خود را به رقابت آزاد در کل کشور داد. امروزه بازار روانکارهای کشور چین به صورت رقابتی و کاملاً آزاد درآمده و شرکتهای مختلف این کشور در تلاشند تا سهم بیشتری از بازار را بدست آورند. در طی پنج سال گذشته رشد رقابت در این بازار منجر به کاربرد روشهای نوین مدیریتی شده است. تا قبل از سال۱۹۹۲ که مدیریت بخش دولتی تعیین کننده خط مشی کلی بازار بود، کارایی پایین، تراکم نیروی انسانی، رقابت ضعیف و در نتیجه کیفیت نامناسب محصولات، عدم امکان رقابت با بازار جهانی، بوروکراسی اداری و از جمله موارد بیشماری بود که امکان رشد در این بازار را میسر نمی ساخت و با حذف این سیاست گذاری ها، کاربرد روشهای نوین علمی و اقتصادی در اکثر زمینه ها شروع شد. مهمترین اقدامات شرکت های تولیدکننده عبارت بود از: حذف بوروکراسی های اداری و بخش های زیان آور، کوچک سازی، کاربرد نیروهای متخصص و انتخاب روش های اقتصادی که در کشورهای پیشرفته اقتصادی مورد استفاده قرار گرفته بود.

در حال حاضر، دو شرکت مهم »پتروچاینا« و سینوپک۶۳ درصد بازار روانکارهای چین، را در اختیار دارند. شرکت »پتروچاینا« بزرگترین تولیدکننده روانکار در چین تا۵ سال آینده و یکی از عمده ترین تولیدکنندگان روانکار در جهان تا سال۲۰۱۵ خواهد بود. این شرکت در حال حاضر دارای۱۱ بلندینگ، دو مرکز بزرگ توسعه و تحقیق و یک آزمایشگاه بزرگ تحقیقاتی است. این شرکت با حذف روشهای گذشته طرحی را در دو بخش به اجرا درآورده است. بخش اول این طرح دارای۵ اصل بود که شامل تمرکز برنامه ریزی و تخصیص منابع، استاندارد ساختن محصولات، افزایش فعالیتهای تحقیق و توسعه، تدوین روش های قیمت گذاری و بازسازی شبکه توزیع می شود. بخش دوم نیز شامل حذف اسامی مختلف روانکار و عرضه انواع تولیدات با استفاده از یک نام ثابت با عنوان Kunlun است. برنامه ریزی و اقدام برای کوچک سازی، مهمترین بخش اجرایی این طرح بود. بدین ترتیب۹۳ سازمان عرضه محصولات روانکار این شرکت در۶ مرکز فروش متمرکز شدند و

روغن های تولید شده از۱۳۷ نوع به۷۷ نوع کاهش یافت. متمرکز ساختن مراکز بسته بندی و ساخت ادتیوها منجر به صرفه جویی قابل توجهی در حدود۱۹ تا۲۵ میلیون دلار در سال شد. با انجام چنین اقداماتی فروش محصولات این شرکت از یک میلیون و۲۱۰ هزار تن در سال۲۰۰۱ به یک میلیون و۸۳۰ هزار تن در سال۲۰۰۵ رسید که سیر صعودی بسیار مطلوبی را نشان می دهد.

در حال حاضر شرکت پتروچاینا بزرگترین تولیدکننده ادتیو در چین است و مرکز تحقیق و توسعه بسیار وسیعی دارد. البته۸۰ درصد تولیدات پتروچاینا شامل محصولات صنعتی با کیفیت پایین و تنها۲۰ درصد آنها، روانکارهای خودرو با کیفیت ممتاز است و به طور کلی می توان گفت بیشتر محصولات این شرکت از عرضه بسیار خوب و کیفیت پایینی برخوردارند.

هم اکنون، شرکت پتروچانیا۳۶ درصد بازار روانکارهای چین را در اختیار دارد. پس از سال۲۰۰۱ هدف اصلی شرکت برپایه ارایه محصولات تمام بسته بندی شده در ازای فروش روغن های پایه ای با کیفیت پایین و نظایر آن بنانهاده شد.

دومین شرکت تولید کننده بزرگ روانکار در چین سینوپک است. این شرکت دارای سیاستی شبیه به سیاست شرکت پتروچاینا است و مانند شرکت پتروچاینا بعد از برداشته شدن کنترلهای مرکزی، سعی در کوچکتر ساختن خود کرد. ادغام سازمانهای برنامه ریزی، مدیریت، تخصیص منابع، بازاریابی، از جمله اقدامات آن بود. این شرکت مانند شرکت پتروچاینا در سال۲۰۰۳ عرضه کالاهای خود را با نامهای مختلف گذشته متوقف و محصولات تولیدی خود را فقط با یک نام تجاری، چانگ چنگ به معنی دیوار بزرگ (Great Wall) عرضه کرد. این عمل برای تمرکز بر روی یک نام خاص بود و شناساندن این نام در سطح بین المللی و صادرات، هدف اصلی این برنامه بود. نکته بسیار مهم دیگر کاهش هزینه های اضافی بود. حذف بخش های اضافی و غیراقتصادی و کاربرد روشهای نوین اقتصادی کمک شایانی به رشد اقتصادی این شرکت کرد. این شرکت در گذشته دارای۵ پالایشگاه تولید روغن بود و عرضه محصولات مختلف آن با مشکلات زیادی مواجه می شد.

امروزه هیچ روغن پایه ای به صورت بالک از این شرکت به بازار عرضه نمی شود و تمامی فعالیت آن برای ساخت محصولات خود بکار گرفته می شود. این شرکت۵ مرکز فروش و بازاریابی را تاسیس و هدف اصلی را بر پایه کاهش هزینه ها و بالاترین کیفیت محصولات خود بنا نهاده است. سینوپک با انجام تبلیغات بسیار در رسانه ها به ویژه تلویزیون سعی در معرفی محصولات خود دارد و هدف نهایی خود را جهانی شدن قرار داده است. صادرات محصولات سینوپک در سال گذشته۲۰۰ درصد رشد داشته است. هم اکنون سهم شرکت سینوپک از کل بازار چین۲۷ درصد است و در حال حاضر از نقطه نظر کیفیت در رتبه نخست روانکارهای این کشور قرار دارد. حجم عرضه کالای آن در سال۲۰۰۲ معادل۹ میلیون لیتر و در سال۲۰۰۴ با رشد قابل ملاحظه ای به یک میلیون و۳۰۰ هزار لیتر به ارزش اقتصادی یک میلیارد دلار ارتقا یافته است. رقابت میان این دو شرکت برای بدست آوردن سهم بیشتری از بازار ادامه دارد.