روغن ترانسفورماتور
روغن ترانس یا روغن عایق معمولآ یک روغن معدنی تصفیه شده است که دارای خواص ثابتی در دمای بالا و
خصوصیت های عایق سازی الکتریکی می باشد. این روغن در ترانسفورماتورهای روغنی , بعضی از خازنهای
ولتاژ بالا , بعنوان بالاست لامپهای فلوئورسنت و بعضی از انواع سوئیچ های ولتاژ بالا و موج شکن جریان های
الکتریکی استفاده می شود.
وظیفه روغن ترانس عایق سازی ,جلوگیری از بوجود آمدن جرقه الکتریکی و هاله نوری و همچنین بکار گرفتن
به عنوان یک خنک کننده است.
این روغن باعث خنک شدن ترانسفورماتور می گردد از آنجاییکه این رون باعث عایق سازی اجزای داخلی
ترانسفورماتور نیز می گردد و پس روغن ترانس باید برای یک دوره زمانی قابل تمدید در درجه حرارت بالا دارای
خصوصیات ثابت باشد.
جهت ارتقاء خنک کنندگی ترانسفورماتورهای خیلی بزرگ ,مخازن نگهداری روغن باید مجهز به رادیوتورهای
خارجی باشند که اجازه چرخش روغن را با خاصیت انتقال گرما طبیعی به روغن بدهد.
ترانسفورماتورهای خیلی بزرگ یا خیلی قوی ( با ظرفیت هزاران KVA ) باید دارای فن های خنک کننده ,
پمپ روغن و حتی مبدل حرارتی روغن به آب نیز باشند .
ترانسفورهای بزرگ و ولتاژ بالا زمان زیادی را برای فرایند خشک شدن احتیاج دارند , استفاده از خودگرمایی
الکتریکی یا استفاده از خلاء یا هر دو جهت اطمینان از عاری بودن ترانسفورماتور از وجود هرگونه بخار آب پیش
از افزودن روغن ضروری است.
این عمل مانع از تشکیل هاله نور و متعاقبآ افت الکتریکی ناگهانی در هنگام کار می گردد.
ترانسفورماتورهای روغنی دارای مخزن نگهدارنده ( مخزن روغن تست در بالای ترانسفورماتور ) باید مجهز به
رله ردیاب گاز باشند . این دستگاه ایمنی هرگونه بوجود آمدن گاز بر اثر تخلیه الکتریکی هاله نور زیاد گرم شدن
یا جرقه الکتریکی داخلی را در ترانسفورماتور نمایان می سازد.
در هنگام انباشتگی آهسته گاز یا افزایش سریع فشار این وسیله قادر به ارسال جریان الکتریکی موج شکنی
است که ترانسفورماتور را خاموش می کند ترانسفورماتور های بدون مخزن معمولآ توسط رله های فشار
ناگهانی مجهز شده اند که مانند رله های Buchholz عمل می کند .
حداقل نقطه اشتعال و حداکثر نقطه ریزش به ترتیب ۱۴۰ و منهای ۶ می باشند .
نیروی دی الکتریک روغن های تازه بهبود نیافته (۱۲ MV /m RMS ) و روغنهای بهبود یافته باید بیشتر از
۲۴ MV/m باشد .
ترانسفورماتور های بزرگ که در محل های بسته قرار دارند باید از انواع خشک باشند بدین معنی که هیچ
سیالی درونشان نباشد یا اینکه حداقل سیالات اشتعال پذیر را دارا باشند .
( PCBs ) بی فنیل های کلرینه شده
حدود دهه ۱۹۷۰ : بی فنیل های کلرینه شده PCBs به عنوان سیالات عایق استفاده می شوند از
آنجاییکه اشتعال ناپذیر بودند .
PCBs هنگام تخلیه در محیط زیست تجزیه نمی شوند و در بافتهای گیاهی و جانوری تجمع پیدا می کردند و
باعث تاثیرات هورمونی می گردیدند. هنگامی که PCBs می سوختند به ماده ای سمی بنام فوران تبدیل
می گشتند.
در ابتدای دهه ۱۹۷۰ تولید و استفاده از PCBs به دلیل انباشتگی آن و سمی بودن فراورده های فرعی اش
متوقف شد . در بسیاری از کشورها برنامه های عمده ای جهت اصلاح یا نابود کردن بی ضرر تجهیزات آلوده
PCB اجرا گردید .
بی فنیل های پلی کلرینه در آمریکا در سال ۱۹۷۹ ممنوع گردید , از آنجاییکه PCB و روغن ترانس به هر
نسبت مخلوط شدنی هستند و از آنجاییکه بعضی وقتها از تجهیزات مشابهی برای نگهداری از این دو استفاده
می گردد لذا آلوده شدن روغن ترانسفورماتور امکان پذیر است .
طبق قوانین حال حاضر کالیفورنیا ,میزان در صد PCB در روغن ترانسفورماتور باید کمتر از ۵ PPm باشد در
غیر اینصورت به عنوان ماده سمی تلقی می گردد . در سراسر آمریکا PCB تحت نظارت قوانین حاکم بر
مواد سمی می باشد. اسامی دیگر PCB مانند ASKAREL , IERTEEN , AROCLOR و بسیار دیگر است.
به عنوان یک نتیجه گیری منطقی ,موضوع آلودگی PCB در مقطع آزمایشگاهای و یا کلی یک مورد مشترک
همگانی است.
امروزه هیدروکربنهای فلوئورید شده ثابت با پایه سیلیکون که غیر سمی هستند به جای PCB استفاده
می گردند , قابل ذکر است که افزایش هزینه ناشی از افزودن سیالات غیر قابل اشتعال با کاهش هزینه
عدم ساخت طاق ترانسفورماتورها جبران می گردد.
مواد خنک کننده ضد الکتریک غیر قابل اشتعال با پایه روغنهای گیاهی و استرهای سینتتیک اسید چرب
پنتا ارتریتول این روزه هر چه بیشتر به عنوان جایگزین روغن های معدنی نفتنیک استفاده میگردند.
استرهای برای موجودات آبزی سمی نیستند و کاملآ از لحاظ بیولوژیکی سازگارند و دارای درصد تبخیر کمتر
و نقطه اشتعال بالاتر نسبت به روغنهای معدنی می باشند .